Sarıyer’in en eski köylerinden biri olan Gümüşdere 1924 yıllarda Selanik’ten mübadele ile gelen muhacirlerin halen ağırlıklı yaşadığı bir köy özelliğini sürdürüyor.
DOMUZKÖY, GÜMÜŞDERE OLARAK DEĞİŞTİRİLDİ
Günümüzde Gümüdere adlı bilinen köyün ismi Bizans ve Osmanlı döneminde Domuzdere idi. 1867 yılında Berlin'de basılmış olan Constantipolel und der Bosporus haritasında köyün ismi, Domuzdere olarak geçiyor. Bu ismin verilmesine neden ise, köyde o dönemler domuz yetiştirilmesiydi. Cumhuriyet döneminde ve mübadeleden sonra Gümüşdere olarak değiştirildi. Bu ismin verilmesine neden yörede bulunan ve işletilen ancak bittikten sonra terk edilen gümüş madeni olmasındandır.
Gümüşdere'nin yerli halkı Rum'du. 1923/1924 yılındaki mübadele nedeni ile köyün Rum halkı Yunanistan'a giderken, oradan getirilen müslüman türkler Gümüşdere ve çevre köylere yerleştirildiler. O Dönemde Domuzdere tarihini hatırlatan, kilisenin ne zaman, kimin adına yaptırıldığı konusunda bilgi yok. Mübadeleden sonra kilise bir süre cami olarak, daha sonraları da köy deposu olarak kullanıldı. Gümüşdere'de Hıristiyanlara ait mezarlık kilisenin etrafında herhangi bir kalıntı görülmemektedir. Türk Mezarlığı ise köyün mübadele ile türkleşmesiyle birlikte kurulmuş olup Kısırkaya yolu üzerindedir.
GÜMÜŞDERE’DE EĞİTİM 1926 YILINDA BAŞLADI
Gümüşdere'de ilköğretim,1926 yılında iki katlı ahşap bir binada eğitime başladı. İki sınıflı ve üç yıllık olan okul ilk mezununu 1930/1931 döneminde verdi. 1975 yılında İlkan Atakol adına yaptırılan lojmanlı bir bina bağışlandı, okul eğitim ve öğretime burada devam etti. 1997 yılından bu yana ise Gümüşdere İlköğretim Okulu olarak eğitim ve öğretimini sürdürmektedir.
KÖYÜN GEÇİMİ BAHÇECİLİK VE SERACILIK
Gümüşdere halkı köy kurulduğundan beri bahçecilikle uğraşır. Rumların zamanında üzüm bağları ile tanınan köy, aynı zamanda şaraplarıyla da ünlüydü. Mübadele nedeniyle Rumlar köyden ayrılınca köyde üzüm bağlarının yerini şimdi ise seracılık ve bahçecilik aldı. Gümüşdere'de, Sarıyer İlçesinin olduğu gibi civar ilçelerin de ihtiyacını karşılayacak kadar sebze yetiştirilmeye devam ediyor. Yılın her ayında Gümüşdere'de mevsimin sebzesini bulmak imkânı var. Binlerce dönüm serası ile sebzecilikte öncülüğünü korumaya devam ediyor.
Araştırma haber: Hüsnü Yazıcı
